BAZYLIKA ŚW. JANA NA LATERANIE

Jak sercem Kościoła jest Rzym, tak sercem Rzymu jest Bazylika na Lateranie.
Napis umieszczony przed jej wejściem głosi:
Mater et Caput omnium Ecclesiarum Urbis et Orbis
Matka i Głowa wszystkich kościołów Miasta i świata.

Bazylika św. Jana na Lateranie - jedna z czterech bazylik patriarchalnych Rzymu, ale jako jedyna zwana arcybazyliką, ponieważ odegrała doniosłą rolę w historii chrześcijaństwa. Jej poświęcenie miało miejsce 9 listopada 324 r. W ciągu kilku wieków panowało tu 161 papieży i odbyło się pięć soborów powszechnych. Bazylika na Lateranie przestała być siedzibą papieży od czasów niewoli awiniońskiej w XIV w. W 1377 r. papież Grzegorz IX przeniósł swą siedzibę do Watykanu. Teraz jednak nadal każdy nowo wybrany papież udaje się do niej w uroczystej procesji.

Bazylika Św. Jana na Lateranie ma 130 m długości. Jest kolumnami podzielona na pięć naw. Front Bazyliki ozdobiony jest 15 potężnymi figurami (każda 7 m wysoka).

Nazwa Lateran wywodzi się od nazwiska starożytnych posiadaczy ziemskich - rodu Lateranów, którzy w czasach Cesarstwa rzymskiego posiadali pałac na wzgórzu Coelio. Pałac ten wraz z terenami należącymi do Lateranów zagarnął Neron. Po latach Konstantyn Wielki podarował ów pałac papieżowi św. Sylwestrowi I. Kiedy w 313 r. podpisano edykt pozwalający na oficjalne wyznawanie religii chrześcijańskiej, Konstantyn kazał wybudować w tym miejscu wspaniałą świątynię. Wzniesiona na Lateranie bazylika stała się pierwszą katedrą w Rzymie, a przylegający do niej pałac oficjalną siedzibą papieży. Sama świątynia była początkowo poświęcona Chrystusowi Zbawicielowi, a nazywaną ją bazyliką Konstantyńską lub Złotą. Jednak już w V wieku papież Grzegorz Wielki dodał kościołowi wezwanie Jana Chrzciciela i Jana Ewangelisty. Pierwszej konsekracji świątyni i jej głównego ołtarza dokonał papież św. Sylwester I (+ 335). Główny obrzęd polegał na namaszczeniu głównego ołtarza krzyżmem świętym. Obrzęd ten, z dodaniem wielu innych jeszcze obrzędów symbolicznych, dotrwał do dnia dzisiejszego.

Na Lateranie panowało 161 papieży, zwołano pięć soborów powszechnych, a w 1300 r. Bonifacy VIII ogłosił pierwszy Rok Jubileuszowy. Tu papieże mieli stałą rezydencję od św. Sylwestra (+ 335) aż do papieża Klemensa V, który w 1305 roku przeniósł swoją stolicę do Avinionu. Tak więc przy Bazylice na Lateranie biskupi rzymscy mieszkali prawie 1000 lat! Bazylikę i pałac apostolski spustoszono, kiedy kolejni następcy świętego Piotra przebywali w niewoli awiniońskiej. Oznaczało to koniec jej dawnej świetności. Powracający do Rzymu w 1377 r. Grzegorz XI zdecydował się zatem przenieść papieską siedzibę na Watykan. Dopiero po powrocie z Avinionu w 1377 roku papież Grzegorz XI przeniósł siedzibę papieży do Watykanu. Bazylika Laterańska do dziś zachowała swoją szczególną godność i stałą przynależność do Stolicy Apostolskiej. Każdy nowo wybrany następca świętego Piotra udaje się tutaj w uroczystej procesji. Bazylika Świętego Jana jest miejscem o wymiarze uniwersalnym, ściśle wiąże się z papieską posługą dla całego Kościoła powszechnego.